دلکو یکی از آن قطعه های مهم سیستم برق رسانی خودرو های قدیمی است، که وظیفه اصلی آن انتقال جریان برق ولتاژ بالا از کوئل به شمع های موتور و همچنین اطمینان از احتراق صحیح است.
در حالی که خودروهای مدرن بدون دلکو درون سیستم استارت طراحی ساخته می‌شوند، بسیاری از وسایل نقلیه قدیمی در جاده و خیابان‌ها هستند، که هنوز با دلکو کار می‌کنند و نمی‌توان این قطعه را از آنها حذف کرد. در این خودروها، این قطعه جزء حیاتی سیستم جرقه زنی است و برای کنترل زمان جرقه زنی ضروری است. اگر در وسیله نقلیه‌های قدیمی‌تر این قطعه مشکل‌دار شود می‌تواند دردسرهای مختلفی ایجاد کند و اگر به طور کامل از کار بیفتد، ممکن است خودرو حتی راه نیفتد.
اگر خودرو کلاسیک دارید یا درباره این قطعه کنجکاو هستید، در ادامه این مقاله درباره نحوه عملکرد و اهمیت وجود این قطعه در سیستم برق رسانی خودرو و علت حذف آن از خودروهای فعلی خواهید خواند.
کار دلکو چیست؟
دلکو یا distributor در اصل یک کلید چرخشی است؛ که در سیستم برقی و مکانیکی خودروهای کاربراتوری قدیمی، یک قطعه مهم و ضروری است.
این قطعه در وسایل نقلیه دو هدف اصلی را دنبال می‌کند. اولین و اصلی ترین وظیفه آن ارسال جریان برق ولتاژ بالا از کوئل به شمع های موتور با ترتیب احتراق صحیح است. distributor که در انگلیسی به معنا توزیع کننده است. در واقع سیگنال های الکتریکی را به شمع ها توزیع می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد جرقه لازم برای احتراق و عملکرد موتور احتراق داخلی را فراهم کنند.
وظیفه ثانویه distributor کنترل باز و بسته شدن مدار کوئل است. در برخی از وسایل نقلیه نیز، این قطعه وظیفه کنترل پمپ روغن را نیز بر عهده دارد.
در خودروهایی که سیستم جرقه زنی با تقسیم برق کار می‌کند، سیستم جرقه زنی شامل یک کوئل، روتور، سیم های شمع، شمع ها و دلکو است. وظیفه دلکو در این وسایل نقلیه این است که باز و بسته شدن مدار اولیه کوئل را کنترل کند و سپس سیگنال های الکتریکی را به ترتیب احتراق مناسب به شمع ها منتقل کند.
نحوه کار دلکو
درپوش distributor یک بازوی چرخان (که گاهی اوقات دکمه روتور نامیده می‌شود) است که در بالای شفت distributor قرار دارد. در اکثر وسایل نقلیه با موتورهای سوپاپ بالای سر، حرکت شفت توزیع کننده توسط میل بادامک کنترل می‌شود.
در داخل کلاهک آن نقاط تماس برنجی وجود دارد که گاهی اوقات به آنها نقاط تماس قطع کننده می‌گویند. هر نقطه به یک ترمینال در کنار یا بالای درپوش متصل می‌شود. ترمینال ها نیز به نوبه خود به سیم های شمع وصل می‌شوند.
همانطور که بازوی دوار در داخل درپوش می‌چرخد، جریان از کویل به سمت بالا شفت و پایین روتور حرکت می‌کند. هنگامی که به درپوش می‌رسد، جریان از روتور به یکی از نقاط تماس برنجی می‌پرد. سپس جریان از سیم شمع به سمت شمع مربوطه حرکت می‌کند.
از آنجایی که میل بادامک، شفت دلکو را کنترل می‌کند، بازوی چرخان هماهنگ با موتور حرکت می‌کند. این باعث می‌شود جریان به ترتیب احتراق صحیح به شمع‌ها برسد.
در حالی که این فرآیند در بالای distributor انجام می‌شود، قسمت پایین آن باز و بسته شدن مدار کویل را کنترل می‌کند.
دسته کلید یک دلکو همزمان با موتور می‌چرخد زیرا به میل بادامک متصل است. این اجازه می‌دهد تا جرقه احتراق به شمع برسد و مخلوط هوا و سوخت، موتور شما را مشتعل کند.
علائم خرابی دلکو
خودروهایی با distributor معیوب می‌تواند مشکلات مختلفی را برای شما ایجاد کند. متأسفانه، تشخیص تمایز بین توزیع کننده معیوب و سایر مشکلات سیستم احتراق اغلب دشوار است. به همین دلیل، یکی از بهترین کارهایی که در صورت بروز هر یک از مشکلات زیر انجام می‌شود، بازرسی بصری اجزای سیستم جرقه زنی است.
مشکلات احتراق: از جمله شمع‌های جرقه‌زن خراب، سیم‌های شمع معیوب، و distributor معیوب میتوانند مشکلات مشابهی را در سیستم جرقه زنی ایجاد کنند. با وجود این، درک مشکلات احتمالی ناشی از قطعات احتراق معیوب می‌تواند به شما در یافتن منبع مشکل کمک کند.
بیایید نگاهی به رایج ترین علائم خرابی این قطعه بیندازیم.
1. عملکرد ضعیف موتور
خرابی این قطعه می‌تواند منجر به بروز مشکلات مختلفی در عملکرد موتور خودرو شما شود. رایج‌ترین مشکلات: احتراق ناقص، آتش‌سوزی، خرابی و خاموش شدن خودرو است.
احتراق ناقص زمانی اتفاق می‌افتد که مخلوط سوخت و هوا به درستی در موتور نمی‌سوزد و این می‌تواند مانند یک احساس لرزش موتور باشد. آتش‌سوزی‌ها نیز به همین گونه مشابه هستند و زمانی اتفاق می‌افتند که سوخت نسوخته از سیلندر خارج می‌شود و توسط شمع بعدی مشتعل می‌شود. واکنش معکوس آن نیز اغلب باعث از کار افتادن خودرو می‌شود.
2. چراغ چک
چراغ چک موتور ماشین شما طوری طراحی شده است که وقتی کامپیوتر مشکلی در موتور تشخیص دهد روشن می‌شود. اگر یک distributor نامناسب چرخه احتراق وسیله نقلیه شما را مختل کند، احتمالاً متوجه روشن شدن چراغ چک موتور روی داشبورد خواهید شد.
3. موتور استارت می‌خورد اما روشن نمی‌شود.
هنگامی که شما کلید خود را برای روشن کردن خودرو می‌چرخانید، مجموعه‌ای پیچیده از رویدادها رخ می‌دهد. اگر یک مرحله از فرآیند روشن شدن موتور با شکست مواجه شود، ماشین روشن نمی‌شود.
این قطعه نیز جریان جرقه زنی خودرو شما را کنترل می‌کند. اگر خراب یا معیوب باشد، آن سیگنال‌ها به شمع‌ها نمی‌رسند. اگر شمع ها جریان الکتریکی لازم برای احتراق مخلوط سوخت و هوا را دریافت نکنند، موتور روشن نخواهد شد.
درباره دلایل دیگر استارت نخوردن و یا روشن نشدن خودرو را می‌توانید در مقاله 10 دلیل استارت نخوردن ماشین بیشتر بخوانید.
4. افزایش آلایندگی خودرو
اگر این قطعه خراب شود، می‌تواند بر نحوه روشن شدن سیلندرهای موتور خودرو شما تأثیر بگذارد. گاهی اوقات، می‌تواند منجر به خروج سوخت نسوخته از موتور و خروج آن از خودرو از طریق سیستم اگزوز شود. که این سبب افزایش آلودگی هوا و افزایش گاز های گلخانه‌ای خواهد شد.
5. شنیدن صداهای غیرمعمول
اگر distributor شما با گرد و غبار یا گریس یا هر نوع زباله دیگری مسدود شده باشد، باعث ایجاد صداهای جیغ بلند از موتور خواهد شد.
6. لرزش خودرو
در حالی که لرزش اغلب نشانه مشکلات دیگر خودرو، از جمله مشکلات سیستم تعلیق است، اما همچنان می‌تواند نشانه ای از مشکلات خرابی این قطعه باشد. لرزش ممکن است به دلیل جرقه زنی نادرست موتور یا چرخش نامنظم روتور باشد.
اگر هر یک از این علائم خرابی را مشاهده کردید، حتما به فکر بررسی سیستم جرقه زنی خودرو خود باشید. در صورت خرابی distributor نگران نباشید این قطعه قابل تعمیر و همچنین تعویض است. پس حتما با یک مکانیک حرفه ای ارتباط بگیرید.
علت حذف distributor
سازندگان خودرو، توزیع جریان برق در خودروهای مدرن را با سیستم های برق رسانی الکترونیکی “بدون دلکو” طراحی کرده‌اند و آن را جایگزین سیستم های قدیمی‌تر “همراه با distributor” کرده اند.
در این خودروها با سیستم جرقه زنی الکتریکی، از کویل های احتراق مجزا در بالای شمع‌ها یا بسته های کویل با چندین اتصال استفاده شده است. در این خودروها، واحد کنترل موتور (ECU) موقعیت میل لنگ را تشخیص می‌دهد و سیگنال های الکتریکی را به کوئل ها می‌فرستد.
با اینکه این قطعه از اکثر خودروها حذف شده است، اما همچنان خودروهای کلاسیک زیادی وجود دارند که در سیستم جرقه زنی آنها از این قطعه استفاده شده است. اگر خودرو شما این قطعه را ندارد، هیچ نگران نباشید هیچ مشکل یا خطری شما را تهدید نمی‌کند!
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. در صورت نیاز به بهتر شدن به ما در نظرات پیشنهادات خود را بدهید، ما همیشه از گرفتن نظرات شما خوشحال می‌شویم و از آنها استقبال می‌کنیم.
منبع: